Czy CBDC zastąpi gotówkę?

CBDC, czyli Central Bank Digital Currency, to nowa forma pieniądza. Choć na pierwszy rzut oka cyfrowa wersja jest bardzo podobna do elektronicznej, ma ona jednocześnie wiele cech gotówki. Czy pieniądz cyfrowy zastąpi monety i banknoty? A może będzie zagrożeniem dla banków komercyjnych? Sprawdź, jakie korzyści i ryzyka wiążą się z wprowadzeniem do obiegu pieniądza przyszłości.

Czym jest CBDC?

Rozwój technologii już nie raz zmienił świat finansów. Algorytmiczne boty tradingowe czy płatności biometryczne – nowoczesne rozwiązania nie „powiedziały” jeszcze ostatniego słowa w naszej branży. Rozkwit blockchain umożliwił stworzenie nowej formy waluty tradycyjnej – pieniądza cyfrowego. Mimo że jest to rozwiązanie bezgotówkowe, emisja CBDC należy do banku centralnego (może to być na przykład EBC czy FED). Tak samo, jak w przypadku gotówki. Dzięki CBDC obywatele mogą mieć wirtualny portfel (rachunek) bezpośrednio w banku centralnym. A to oznacza szereg istotnych konsekwencji, których boją się nie tylko banki komercyjne, ale także społeczeństwo. Nowe rozwiązanie ma również swoich zwolenników, którzy ochoczo wskazują liczne korzyści wprowadzenia CBDC.

Jakie problemy rozwiązuje cyfrowy pieniądz?

CBDC umożliwia poprawę efektywności istniejących systemów płatności. Obniżenie kosztów i skrócenie czasu realizacji przelewów transgranicznych to łakomy kąsek dla jednowalutowych obszarów takich jak strefa euro (sprawdź, dlaczego niektóre kraje w UE nadal nie mają euro). Cyfrowa waluta to jednocześnie sposób na redukcję kosztów produkcji i zarządzania zasobami gotówki. CBDC jest atrakcyjne także dla gospodarek wschodzących. Zwłaszcza jeśli  mówimy o dużym obszarze z niskim wskaźnikiem penetracji bankowej. W tym przypadku cyfrowy pieniądz rozwiązuje problem dystrybucji i weryfikacji autentyczności środków płatniczych. Jednocześnie jest skutecznym narzędziem w procesie podnoszenia poziomu włączenia finansowego obywateli. Co więcej, nowoczesny system może działać 24/7, a nawet w trybie offline. Z punktu widzenia banku centralnego nowa forma pieniądza oznacza poprawę efektywności prowadzonej polityki pieniężnej. Podwyższony poziom kontroli podaży pieniądza, czy możliwość natychmiastowej i bezpośredniej dystrybucji środków (np. pomocy publicznej do konkretnych osób fizycznych lub podmiotów gospodarczych) budzi jednak wiele obaw. Szczególny niepokój wzbudzają kwestie prywatności i nadzoru nad klientami platformy CBDC.

Czy CBDC jest bezpieczne?

Pierwszym problemem jest centralizacja systemu. Zanim zostanie on zaimplementowany, musi zostać dokładnie zweryfikowany. Bezpieczeństwo to nadrzędny aspekt, gdyż jakikolwiek pomyślny atak hakerski mógłby doprowadzić do kradzieży środków. Konsekwencje? Nie tylko utrata majątków obywateli, ale także spadek zaufania do banku centralnego czy destabilizacja kursu waluty. Obok bezpieczeństwa samej platformy CBDC, równie ważne jest bezpieczeństwo systemu bankowego. Wzmożone wypłaty depozytów z banków komercyjnych (zwłaszcza w krótkim czasie) zredukuje ich rezerwy. To zmniejszy możliwości kredytowe, a także popyt na inne usługi. W konsekwencji dojdzie do podwyższenia ryzyka destabilizacji tradycyjnego rynku finansowego. Dodatkowo, centralny system CBDC to konkurencja dla produktów wielu prężnie rozwijających się fintechów. Kolejnym problemem jest wspomniana w poprzednim akapicie nadmierna kontrola. Centralnie sterowany system pieniądza cyfrowego umożliwia nie tylko śledzenie transakcji. To możliwość nadawania limitów nie tylko kwotowych, ale również tych związanych z  celem przeznaczenia środków czy datą ich ważności. Programowalność, która jest cechą CBDC, budzi największe obawy wśród sceptyków tego rozwiązania.

Czy CBDC to kryptowaluta?

Wiele osób myli pojęcie cyfrowej waluty z kryptowalutą. Choć oba rozwiązania oparte są o technologię blockchain (rozproszona księga danych), to jednak różnią się właściwościami. Po pierwsze, przy walucie cyfrowej mamy jednego emitenta, którym jest bank narodowy. Oznacza to całkowitą centralizację. W przypadku kryptowalut takich jak Bitcoin decentralizacja jest kluczową właściwością, która umożliwia każdemu zainteresowanemu wspieranie sieci. Blockchain CBDC nie jest publiczny, tak jak w przypadku wielu kryptowalut. Innymi słowy dostęp do wszystkich zawartych w nim informacji ma tylko emitent. Dodatkowo CBDC jest wolne od spekulacji, gdyż odwzorowuje 1:1 wartości konkretnego środka płatniczego, np. euro.

Czy CBDC jest potrzebne?

Central Bank Digital Currency to nowa forma pieniądza. Jako produkt cyfrowy posiada wiele cech, których wykorzystanie zależy od emitenta. To nowoczesne narzędzie może usprawnić transfery transgraniczne, obniżyć koszty transakcji a także rozwiązać wiele problemów, z którymi zmagają się społeczeństwa gospodarek rozwijających się. Jednak z drugiej strony możliwość programowania CBDC budzi wiele obaw, obok których nie można przejść obojętnie.