Banki centralne w Norwegii i Szwecji. Jak wpływają na kurs NOK i SEK?

Czy warto śledzić decyzje banków centralnych w Skandynawii? Jeśli wymieniasz korony norweskie (NOK) lub szwedzkie (SEK), stopy procentowe ustalane przez Norges Bank i Riksbank mogą realnie wpłynąć na Twój portfel. Zwłaszcza jeśli regularnie podróżujesz do tych krajów lub współpracujesz ze skandynawskimi  firmami. W tym artykule wyjaśniamy, jak polityka monetarna może wpływać na kursy walut. 

Bank centralny – czym się różni od „zwykłego” banku? 

Bank centralny to instytucja, która odpowiada za politykę monetarną kraju. Jej celem jest m.in. emisja pieniądza, utrzymywanie stabilności cen, ale także nadzór nad systemem bankowym. Najbardziej znane banki centralne na świecie to Rezerwa Federalna USA (Fed), a w krajach strefy euro taką funkcję pełni Europejski Bank Centralny (EBC). Odpowiednikami tych instytucji w Norwegii i Szwecji są Norges Bank oraz Riksbank. W przeciwieństwie do banków komercyjnych banki centralne nie obsługują „zwykłych” użytkowników. Ich „klienci” to przede wszystkim rząd, inne banki oraz instytucje finansowe. Różni je także misja. Celem banków komercyjnych jest osiąganie zysków, a banki centralne działają w interesie publicznym. Dbają o odpowiedni poziom stóp procentowych, kontrolują inflację i prowadzą politykę kursową. Czym na tle innych banków centralnych wyróżniają się te instytucje w Norwegii i Szwecji? 

Norges Bank

Aby sięgnąć do początków Norges Banku, musimy się cofnąć do 1816 roku. Dokładnie 14 czerwca, krótko po odzyskaniu niepodległości, ta instytucja rozpoczęła działalność. Na początku jej siedziba znajdowała się w Trondheim, a w 1897 roku została przeniesiona do stolicy – Oslo. Od drugiej połowy XX wieku bank ten stał się instytucją, która prowadzi politykę pieniężną, kontroluje inflację oraz zapewnia stabilność norweskiego systemu finansowego. Norges Bank zarządza także jednym z największych na świecie funduszy inwestycyjnych. Government Pension Fund Global jest zasilany z pieniędzy zarabianych na eksporcie ropy naftowej i gazu. Ma on zabezpieczyć przyszłe pokolenia Norwegów.

Riksbank

Szwedzki bank centralny Riksbank to najstarszy bank na świecie, który pełni obecnie funkcje banku centralnego. Powstał w 1668 roku, po tym jak jego poprzednik ogłosił upadłość (przez nadmierną liczbę kredytów). Riksbank jako jeden z pierwszych w Europie wprowadził do obiegu banknoty (więcej na temat koron szwedzkich w tekście „Skąd się wzięły korony w krajach skandynawskich?”). Przez wiele lat szwedzki bank centralny działał także jako bank komercyjny, a możliwość udzielania kredytów utracił dopiero w 1897 roku. Obecnie ta instytucja prowadzi badania nad e-koroną szwedzką, a także angażuje się w działania na rzecz bezpieczeństwa płatności.

Stopy procentowe w Szwecji i Norwegii

Oba banki mogą realizować swoje zadania (takie jak choćby kontrola inflacji) określając poziom stóp procentowych. A ten pośrednio wpływa na to, jak chętnie obywatele oszczędzają i inwestują. Gdy stopy są wysokie – oprocentowanie lokat czy obligacji jest wyższe, a gdy są niskie – zmniejsza się oprocentowanie kredytów (opartych na zmiennej stopie procentowej). W Szwecji jeszcze w pierwszym kwartale 2024 roku stopa procentowa była na poziomie 4%, a w maju 2025 roku wynosi już tylko 2,25%. Na drugim biegunie znajduje się Norwegia. Jeszcze w 2021 roku stopa procentowa w tym kraju była na poziomie zerowym. Na przestrzeni lat Norges Bank stopniowo ją jednak podnosił, aż w grudniu 2023 roku osiągnęła wartość 4,5%, która utrzymuje się do dziś. 

Jak stopy procentowe wpływają na kurs NOK i SEK?

Schemat w teorii jest prosty. Gdy bank decyduje się podnieść stopy – waluta zazwyczaj staje się silniejsza. Wyższa stopa oznacza wyższe zyski (lokaty, obligacje) i większe zainteresowanie ze strony inwestorów. Rośnie na nią popyt, a to oznacza, że zyskuje względem innych walut. Czyli, jeśli Norges Bank podnosi stopy procentowe, to kurs korony norweskiej powinien się umocnić. Przy obniżaniu stóp mechanizm jest odwrotny i kurs waluty się osłabia. W praktyce na kursy walut wpływa jednak znacznie więcej czynników i trudno przewidzieć, w którą stronę podąży. Na słabej pozycji krajowej waluty korzystają eksporterzy. Ich produkty powstające w kraju stają się tańsze dla nabywców za granicą, co może napędzać gospodarkę. Kursy walut są także istotne w branży turystycznej. Jeśli na przykład kurs korony szwedzkiej  w zestawieniu ze złotym spada, Szwecja może być atrakcyjniejszym wyborem dla turystów z Polski.   

---

Przedstawione, w dystrybuowanych przez serwis raportach, poglądy, oceny i wnioski są wyrazem osobistych poglądów autorów i nie mają charakteru rekomendacji autora lub serwisu walutomat.pl do nabycia lub zbycia albo powstrzymania się od dokonania transakcji w odniesieniu do jakichkolwiek walut lub papierów wartościowych. Poglądy te jak i inne treści raportów nie stanowią „rekomendacji” lub „doradztwa” w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 o obrocie instrumentami finansowymi. Wyłączną odpowiedzialność za decyzje inwestycyjne, podjęte lub zaniechane na podstawie komentarza, raportu lub z wykorzystaniem wniosków w nim zawartych, ponosi inwestor. Autorzy serwisu są również właścicielem majątkowych praw autorskich do treści. Zabronione jest kopiowanie, przedrukowywanie, udostępnianie osobom trzecim i rozpowszechnianie treści w całości lub we fragmentach bez zgody autorów serwisu. Zgodę taką można uzyskać pisząc na adres kontakt@walutomat.pl.