Z czego zrobione są pieniądze?

Pieniądz – środek płatniczy wymyślony w starożytności. Obecnie coraz bardziej wypierany przez karty płatnicze. Jednak wielu z nas jest przyzwyczajona do płacenia gotówką i nie wyobraża sobie rezygnacji z niej. Każdy ma znajomego, który twierdzi, że jest w stanie kontrolować swoje wydatki jedynie w sytuacji posiadania fizycznych pieniędzy w portfelu.

Jak mówi stare przysłowie rzekomo pieniądze szczęścia nie dają. Jednak ich brak raczej też go nie da. Pewnie wielu z nas zastanawia się, z czego są one zrobione. W dzisiejszym artykule uchylimy rąbek tajemnicy. Zachęcamy do jego lektury! 

Banknoty pln – czyli szelest papieru..?

Każdy z nas lubi szelest banknotów… A czy wiemy, z czego są one zrobione? Jak przebiega ich produkcja? Zanim powstanie banknot to oczywiście trzeba go zaprojektować. I tutaj swoją rolę mają projektanci i graficy, jak i eksperci zajmujący się zabezpieczeniami i technikami druku. Nie tylko trzeba ustalić, jak będzie wyglądał ów pieniądz, ale także jak będzie zabezpieczony przed fałszerstwem. Nie myślmy sobie, że osoba projektująca banknot ma zupełną dowolność. Nic z tego, musi ona wziąć pod uwagę wiele czynników takich jak zastosowanie elementów szaty graficznej cechujących daną serię czy zestaw zabezpieczeń (np. znak wodny, mikrodruki, nitka zabezpieczająca wykonana w podłożu, farba opalizująca).

Wydaje się, że już z powodzeniem mogłyby zacząć działać maszyny drukarskie. Nie, jeszcze to nie ten czas. Pierwszy musi powstać specjalny papier do druku banknotów. Składa się on głównie z bawełny. Warto dodać, że kolekcjonerskie banknoty powstają często na innowacyjnym papierze, który umożliwia laserowe grawerowanie części zabezpieczeń i numeracji (te elementy wykonane za pomocą lasera są wyczuwalne dłonią poprzez dotyk). Warto również dodać, że banknoty drukowane są przy użyciu różnorodnych technik druku, np. sitodruku, offsetu czy stalorytu.

Za miliony monet, produkcja monet… 

Któż z nas przynajmniej raz w życiu nie miał pełnego portfela monet, najczęściej żółtych, o niskim nominale. Jak potrafią nas denerwować drobne monety wypadające z portfela po jego otwarciu… To teraz na spokojnie zastanówmy się, z czego są zrobione. Zacznijmy od tego, że NBP emituje monety obiegowe, które są bite w następujących nominałach: 1 grosz, 2 grosze, 5 groszy, 10 groszy, 20 groszy, 50 groszy, 1 złoty, 2 złote oraz 5 złotych. Jak wyglądają nasze monety to wie każdy, ale jeszcze raz zgłębmy ten temat. Na awersie monety znajduje się wizerunek orła, pod nim rok emisji i w otoku napis Rzeczpospolita Polska. Z kolei na rewersie podana jest wartość nominalna monety wyrażona liczbą i ornament wykonany z liści dębu. Jednak warto zwrócić uwagę, że do obiegu wprowadzono także monety mające nowy wizerunek. Co ważne, równolegle pozostają one w obiegu wraz z dotychczas używanymi monetami. Jaki design mają nowe monety? W 2014 roku NBP wprowadziło nowy wizerunek 1, 2 i 5 groszówek. Ich awers przedstawia orła (taki jak na godle), poniżej którego znajduje się napis Rzeczpospolita Polska, rozciągający się od lewej strony do prawej. Obwódka przedstawia przecinające się w górnej części pierścienie, które u dołu rozdziela rok emisji. Taki sam awers, mają wprowadzone w 2017 roku monety o nominałach 10 groszy, 20 groszy, 50 groszy i 1 złoty.

Przypomnieliśmy sobie, jak wizualnie wyglądają monety – przejdźmy do ich składu. I tutaj warto podkreślić, że poszczególne nominały monet są produkowane z różnych metali albo stopów metali. I tak 1, 2, 5 groszówki zrobione są z mosiądzu manganowego. Z kolei 10, 20 i 50 groszy oraz 1 złoty stworzone są z miedzioniklu (mieszanka miedzi i niklu, niekiedy z dodatkiem innych pierwiastków). Pozostałe monety wykonane są ze złączonych surowców. Rdzeń monety 2 złote wylany jest z miedzioniklu, a pierścień z brązalu. Odwrotna sytuacja jest w przypadku monety o nominale 5 złotych – rdzeń wykonany jest z brązalu, a pierścień z miedzioniklu.  Jednak w obiegu funkcjonują także nowe monety tworzone z innych surowców. I tak od 2014 roku monety 1 grosz, 2 grosze i 5 groszy bite są ze stali powleczonej mosiądzem. Z kolei od 2020 roku monety o nominale 10 groszy, 20 groszy, 50 groszy i 1 złoty są produkowane ze stali powleczonej niklem. W obiegu funkcjonują zarówno monety wykonane z dawniej, jak i nowo używanych metali do ich produkcji.